Honderd procent traceerbare cacao: BeanTracker van Tony's Chocolonely maakt het mogelijk
Honderd procent traceerbare cacao en eerlijke prijzen voor cacaoboeren. Dat is een belofte van Tony's Chocolonely. Dankzij de BeanTracker is de cacao volledig traceerbaar. De techniek deelt Tony's graag met anderen.
"Met de techniek alleen kom je er niet," aldus Lean Goedegebuure, Planning and Operations lead van het bedrijf. 100% traceerbaar en eerlijkheid vraagt iets meer. "Je moet ook de portemonnee willen trekken om een eerlijke prijs te betalen." Goedegebuure heeft de Beantracker helpen vormgeven. Hij kwam in 2015 bij Tony's in dienst. "Daarvoor heb ik bij Heineken gewerkt, onder meer in Rwanda. Daar heb ik enorm veel geleerd, niet alleen professioneel, maar ook persoonlijk. Ik merkte al snel dat de praktijk anders was dan ik in de collegebanken had geleerd. Ik weet nog dat de diesel in Rwanda tijdelijk niet verkrijgbaar was. Het was onmogelijk om goederen op hun bestemming te krijgen. een dergelijke casus heb ik tijdens mijn studie niet behandeld."
Bedrijf met een missie
Na een aantal jaar kwam hij terug naar Nederland, en kreeg een baan in Zoeterwoude. "Alles veranderde, behalve mijn mail-adres. Ik was niet op zoek naar een nieuwe baan, maar zag een vacature bij Tony's en heb gesolliciteerd. Er zijn niet veel bedrijven waarbij de missie meer omvat dan alleen geld verdienen. Bovendien sprak me de relatie met het Afrikaanse continent aan."
In zijn eerste jaren bij Tony's deed hij zo'n beetje alles op het gebied van logistiek. "Het bedrijf was destijds veel kleiner. We hadden zo'n 20 tot 30 medewerkers. Ik had niet alleen de logistiek van goederen en grondstoffen onder mijn hoede, maar beantwoordde ook klachtentelefoontjes van mensen die geen pakketje in de bus hadden gekregen. Dat is inmiddels wel anders. Ons bedrijf is enorm gegroeid. Onze keten is dikker geworden, er zijn meer boeren aangesloten bij de coöperaties waar we mee samenwerken, we maken en verkopen meer repen, we hebben meer personeel. Mijn werk is nu meer gericht op het zorgen dat onze producten naar de juiste plekken worden vervoerd en dat onze logistiek op de toekomstige groei bestemd is."
Samenwerking
Tony's werkt samen met partnercoöperaties in cacaolanden Ivoorkust en Ghana, waar zo'n 60 procent van alle cacao wordt geproduceerd. "Wij laten zien dat de chocolade maken anders kan, zonder moderne slavernij, illegale (kinder)arbeid en ontbossing. Dit doen we aan de hand van onze 5 samenwerkingsprincipes: traceerbare bonen, sterke boeren, kwaliteit en productiviteit, een hogere prijs en de lange termijn. Alle 5 samenwerkingsprincipes moeten worden toegepast om structurele verandering te bereiken en de cacaoketen duurzamer te maken. Zo kunnen boeren en leefbaar inkomen verdienen, weten wij exact waar onze cacao vandaan komt en maken we samen een einde aan de misstanden."
Met de groei van het bedrijf gaat het Tony's steeds makkelijker af om deze principes te vervullen. "Tony is ontstaan als initiatief van journalisten, vanuit het programma 'Keuringsdienst van Waarde'. De oprichters wilden laten zien dat het mogelijk was, honderd procent slaafvrije chocolade, maar men wist niet hoe. Dat hebben we gaandeweg geleerd. Bijvoorbeeld op het gebied van een eerlijke beloning. Hoe bepaal je wat een leefbaar inkomen is? Lastig voor het bepalen van de juiste prijs is de tijd tussen het moment van de oogst en de productie van de Tony's reep. Daar zit ongeveer achttien maanden tussen. De prijzen kunnen per oogst en door veranderende marktomstandigheden sterk verschillen. Daardoor is het berekenen van de premies een complex proces. Bovendien is voorfinanciering van onze kant altijd vereist. Voor de 9.885 ton bonen die we vorig jaar kochten, betaalden we €6.490.561 aan premies, boven de Farmgate-prijs (inclusief de coöperatiever-goeding). Coörperaties beslissen zelf hoe dit geld besteedt wordt. Van die premies kwam 77% direct bij de boeren terecht. Dat is al een goede score, maar we willen dat dit percentage volgend jaar nog hoger komt te liggen."
Leefbaar inkomen
Tony's bepaalt op basis van onderzoek samen met Fairtrade jaarlijks wat een leefbaar inkomen is. "Voor het vierde jaar op rij hebben we een MPI-onderzoek gedaan in de gemeenschappen waarvan we cacao inkopen. Zo kunnen we de levensstandaard en welvaart van onze cacaoboeren en de situatie bij onze partnercoöperaties bijhouden. Deze jaarlijkse onderzoeken helpen ons beter te begrijpen hoe de gemeenschappen in onze partnerco-operaties functioneren. Daardoor kunnen we waar nodig direct actie ondernemen. Onlangs hebben we vanwege inflatie, de referentieprijs voor een leefbaar inkomen verhoogt."
Traceerbaarheid
De traceerbaarheid van de cacao is een voorwaarde voor eerlijke chocolade. "Pas wanneer je weet waar de cacaobonen vandaan komen, weet je onder welke omstandigheden deze worden geproduceerd. Die traceerbaarheid was in de beginjaren voor het ene product lastiger voor elkaar te krijgen dan voor het andere. In 2012 lukte dit voor een likeur, in 2016 voor cacaomassa. Dit had vooral te maken met de verwerking in de fabriek van Callebaut. Onze cacaomassa kwam terecht in een grote ketel, met massa afkomstig van andere bonen. Een eigen ketel was toen nog niet mogelijk, vanwege een te kleine badge. Nu is de badge groot genoeg, en hebben we een eigen productielijn, waar onze bonen volledig gesegregeerd worden verwerkt."
Meer dan software
De BeanTracker is gebaseerd op software van ChainPoint. "Dit bedrijf is gespecialiseerd in het maken van dit type software. Dat hebben we ook gedaan voor andere branches, bijvoorbeeld de katoenketen. Het is voor hen standaard business. Samen hebben we de modules aangepast en geschikt gemaakt voor de cacaoketen. Een dergelijke technologie is echter niet genoeg. Je kunt allerlei software maken, maar vervolgens gaat het er vooral om hoe informatie wordt ingevoerd. Dat moet door mensen ter plaatse gebeuren, en de gegevens moeten kloppen, anders heb je daar niets aan. In het begin ben ik naar Ghana en Ivoorkust geweest om het systeem uit te leggen en mensen op te leiden. Nu hebben we zowel in Ghana al sIvoorkust een kantoor en wordt het door mensen ter plaatse gedaan."
100% mogelijk
Met BeanTracker laat Tony's zien dat 100 procent traceerbare cacao niet onmogelijk is, zoals sommige grote cacaobedrijven beweren. "We bewijzen het tegendeel. De technologie is beschikbaar, dus daar ligt het niet aan. Het schort vooral aan de wil om een eerlijke prijs te betalen. De marktprijs voor cacao en de prijs die nodig is voor een leefbaar inkomen liggen helaas ver uit elkaar."
Tony's streeft 100 procent slaafvrije chocolade na. "De eerste stap om dit doel te bereiken is het informeren van de consument. De tweede stap is het geven van het goede voorbeeld. De derde stap is het inspireren van de industrie om dit voorbeeld te volgen. Daarom hebben we Tony's Open Chain in het leven geroepen, een samenwerkingsinitiatief dat voor andere bedrijven mogelijk en efficient maakt om onze 5 samenwerkingsprincipes te implementeren. Met Tony's Open Chain vergroten we het bereik van onze positieve impact door bedrijven aan te sporen het goede te doen en zo samen impact te maken. Met hulp van onze missiepartners - zoals we bedrijven die zich bij ons aansluiten noemen - hopen we een sneeuwbaleffect te creëren die de huidige norm in de cacao-industrie omver kan gooien. Inmiddels hebben we acht missiepartners. Albert Heijn was een van de eersten die zich bij ons aansloot met hun eigen merk Delicata. Onze chocoladerepen liggen naast elkaar in het schap. Als bedrijf hebben we natuurlijk het liefst dat de consument voor ons kiest, maar aan de achterkant werken we graag samen. Vorig jaar heeft Ben & Jerry's zich bij onze missie aangesloten. Ze hebben ons systeem doorgelicht en zijn ervan overtuigd dat dit de enige manier is om de keten te veranderen. Vorig jaar heeft Tony's Open Chain gezamenlijk 14.002 ton traceerbare bonen ingekocht, waarvan 9.885 ton uiteindelijk voor Tony's-producten is gebruikt."
Op het podium
Goedegebuure geeft 12 april een lezing tijdens Food Technologie 2023, waarbij hij meer over de werkwijze van Tony's zal vertellen. "Dan krijg ik ongetwijfeld de vraag waarom we niet voor BlockChain hebben gekozen. Welke techniek je ook gebruikt: het gaat om de relatie en het vertrouwen. De systemen werken alleen als de data op de juiste manier wordt ingevoerd. Het gaat om de wil om het anders te doen. Eerlijke prijzen te willen betalen. Alleen dan kunnen we als chocoladebedrijven in de toekomst concurreren op smaak, kwaliteit en marketing, in plaats van op het uitknijpen van het begin van de keten."
Foundation
In 2005 werd de Chocolonely Foundation opgericht. Het doel was in eerste instantie om de lokale journalistiek in Ivoorkust en Ghana te ondersteunen. Dat is gaandeweg veranderd, nu worden maatschappelijke doelen gesteund. Het bedrijf reserveert jaarlijks 1 procent van de netto-omzet voor maatschappelijke projecten. "Dat is goed werk, maar het belangrijkste is dat we cacaoboeren een eerlijke prijs betalen en een betrouwbare partner zijn. Daarmee zijn gemeenschappen meer geholpen. Boeren kunnen zo investeren in hun bedrijf en in duurzaamheid. Dit leidt tot een hogere opbrengst en meer omzet."